آثار شهید ثانیشهید ثانی یکی از علمای بزرگ شیعه می‌باشد. وی در ۹۶۵ ق در جبع از قرای جبل عامل به دنیا آمد و در نهایت با شهادت از دنیا رفت. آثار نفیسی در علوم مختلف اسلامی (در حدود هشتاد عنوان) از وی به یادگار مانده است که مورد توجه علمای اسلامی در قرون متمادی بوده است. ۱ - زندگینامهشهید ثانی، شیخ زین الدین (جبع ۹۱۱ استانبول ۹۶۵ ق) فرزند نور الدین علی عاملی جبعی شامی، معروف به ابن الحجة و مشهور به شهید ثانی، از استوانه‌های دین و اعاظم علمای امامیه و طرف اجازات. ولادت و نشأت وی در جبع، از قرای جبل عامل بود؛ پس از اخذ علوم و فنون ادب و پس از وفات پدرش (۹۲۵ ق) به شهر میس هجرت نمود و به حوزه درسی شیخ علی بن عبد العالی کرکی ملحق گردید و شرائع و ارشاد و قواعد علامه را نزد او تلمذ کرد. سپس در سال (۹۳۳ ق) راهی کرک نوح گشت و به حوزه درس همسر خاله خود شیخ علی میسی پیوست و همچنین از محضر سید حسن بن سید جعفر صاحب المحجة البیضاء کسب فیض کرد، تا این‌که به زادگاه خود جبع بازگشت (۹۳۴ ق) و به ارشاد و قضای حوایج مردم پرداخت. سپس به دمشق هجرت نمود (۹۳۷ ق) و به حوزه درس فیلسوف امامی شیخ شمس الدین محمد بن مکی پیوست و کتب طب و شرح الموجز النفیسی و غایة القصد و حکمة الاشراق سهروردی را نزد او تلمذ کرد و کتاب الشاطبیة و قراءات مختلف را نزد شیخ احمد بن جابر فرا گرفت. از آن‌جا ابتدا به حجاز (۹۴۴ ق) و سپس راهی عتبات مقدسه عراق (۹۴۶ ق) شد و از علمای آن دیار کسب فیض نمود و به درجه والای اجتهاد نایل گردید. او از کربلا به سوی قسطنطنیه حرکت کرد (۹۵۱ ق) و به ارشاد و تدریس پرداخت و در این هنگام بود که تولیت مدرسه نوریه بعلبک سوریه به او تفویض گشت و راهی این شهر شد و فقه مذاهب پنج گانه را در مدرسه نوریه تدریس می‌کرد. شهید جماعتی از مشایخ سنی خود را در اجازات خویش به شاگردانش نام برده است از جمله آن‌ها: شیخ شهاب الدین احمد شافعی، شیخ ملاحسین جرجانی، شیخ زین الدین مالکی و شیخ ناصر الدین شافعی و چند تن دیگر. شهید ثانی که سفرهای بسیاری به ممالک اسلامی داشته با علما و فلاسفه فریقین روابط دائمی برقرار کرده بود. رفته رفته آوازه بلندی در محافل علمی و مجامع دینی یافت و شیعیان از (۹۴۸ ق) در امر تقلید و مرجعیت به او رجوع نمودند؛ به طوری که مورد احترام کافه طبقات مردم بود و به نشر احکام دین کوشش فراوانی داشت و در امر تربیت طلاب و در راه ترویج تشیع و احیای مکتب اهل بیت: تلاش ورزید و مرجعیت عظمی و ریاست مذهبی تامه علمای شیعه را به خود اختصاص داد. ۲ - برخی از آثارشهید ثانی مؤلفات گران‌قدر و مهمی در حدود هشتاد عنوان از خود به یادگار باقی گذاشته است که بعضی از آن‌ها به چاپ رسیده است در اعیان الشیعه، ۷۹ عنوان از مؤلفات او ضبط شده است. بعضی از آن‌ها عبارت‌اند از: کتاب الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه در فقه که مکرر به طبع رسیده است و از کتب فقهی درسی حوزه‌های علمی شیعیان در جهان است؛ تمهید القواعد الاصولیه؛ فتاوی المختصر؛ اسرار الصلاة؛ منیة المرید فی آداب المفید؛ بغیة المرید؛ کفایة المحتاج فی مناسک الحاج؛ کشف الریبة عن احکام الغیبه؛ البدایة فی علم الدرایة؛ جواهر الکلمات فی صیغ العقود و الایقاعات؛ غنیة القاصدین فی اصطلاحات المحدثین؛ انوار الهدی فی مسالة البداء؛ الرسالة الاعتقادیة فی معرفة الله؛ منظومة فی نحو؛ حقائق الایمان؛ منار القاصدین فی اسرار معالم الدین؛ البدایة فی سبیل الهدایة؛ مبرد الاکباد؛ مسکن الفوائد؛ اسرار الزکاة و الصوم و الحج. [۱]
احیاء الداثر، ص۹۰.
[۲]
الاعلام، ج۳، ص۶۴.
[۳]
اعیان الشیعة، ج۷، ص۱۴۳.
[۵]
ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۱۱ به بعد.
[۶]
الذریعة، ج۱، ص۲۲ به بعد.
[۷]
روضات الجنات، ج۳، ص۳۵۲.
[۸]
ریاض العلماء، ج۲، ص۳۶۵.
[۹]
شهداء الفضیله، ص۱۳۲.
[۱۰]
فهرست اعلام الذریعة، ج۲، ص۹۳۵.
[۱۱]
لؤلؤة البحرین، ص۵.
[۱۲]
معجم المؤلفین، ج۴، ص۱۹۳.
[۱۳]
منتهی المقال، ج۳، ص۲۹۷.
[۱۴]
نسیم قزوین، ج۱، ص۱۳۶.
[۱۶]
مراقد المعارف، ج۱، ص۳۹۷.
[۱۷]
دایرة المعارف تشیع، چ ۱، تهران: نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۳ ش، ج ۱۰، ص ۱۵۱-۱۵۳
۳ - فهرست منابعاحياء الداثر؛ طبقات الاعلام؛ اعيان الشيعة؛ امل الآمل؛ ايضاح المكنون؛ روضات الجنات؛ رياض العلماء؛ شهداء الفضيله؛ فهرست اعلام الذريعة؛ لؤلؤة البحرين؛ معجم المؤلفين؛ منتهى المقال؛ نسيم قزوين؛ نقد الرجال؛ مراقد المعارف؛ دايرة المعارف تشيع، تهران: نشر شهيد سعيد محبى، ۱۳۸۳ ش، شهيد ثانى، عبد الحسين شهيدى صالحى؛ريحانة الادب؛ شناخت‌نامه شهيدين؛ المصنّفات الأربعة؛ التنبيهات العليّة؛الدر المنثور؛ فهرست خطى اشكورى؛ فهرست كتب فقهى خطى، آستان قدس رضوى؛تذكره علماى اماميّة پاكستان؛اسرار قلبى نماز؛ تذكره علماى پاكستان؛ على طاهريان (معرفى چهره‌ها) پيش شماره چهارم، تيرماه ۱۳۸۴؛ ايرج سعادتمند، ترشيز، نگاهى به تاريخ و جغرافياى شهرستان كاشمر، چاپ اول، مشهد موسسه فرهنگى هنرى و انتشاراتى ضريح آفتاب، ۱۳۸۴ ش؛ سايت مشاهير، سازمان ميراث فرهنگى و گردشگرى خراسان رضوى؛ مجله نامه آستان قدس؛ فهرست كتاب‌هاى چاپى عربى، خان‌بابا مشار؛ اسرار الصلاة، ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى، ۱۳۳۹ قمرى، چاپ سنگى؛ بحارالأنوار؛ مصباح الشريعة، منسوب به امام صادق، عبدالرزاق گيلانى، تصحيح رضا مرندى، چاپ اوّل، قم، پيام حق، ۱۳۷۷ ش؛ كشف الحجب والاستار؛ طبقات أعلام الشيعه، قرن ۱۲؛ مجلّه مكتب اسلام؛ فهرست كتابخانه آيت الله مرعشى؛ فهرست كتابخانه وزيرى؛ فهرست كتابخانه‌هاى رشت و همدان؛ فهرست كتابخانه آيت الله گلپايگانى؛ نقباء البشر؛ الذريعه الى تصانيف الشّيعه؛ فهرست كتاب‌هاى چاپى؛ مقدّمه ترجمة الصّلاة فيض كاشانى، سيّد محمّد على صفير؛ فهرست كتابخانه مسجد اعظم؛ الكرام البررة؛ اسرار نماز، ترجمه اسرار الصلاة شهيد ثانى، على اكبر مهدى پور، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ ش، مؤسسه انتشارات رسالت. ۴ - پانویس
۵ - منبعدفتر تبلیغات اسلامی قم، برگرفته از مقاله اسرار الصلاة، ج۱، ص۶، ش۶۱. insert |